Afrikaanse gedigte poems

Ek het baie gedigte van ons Afrikaanse digters op my blog wat ek met die tyd sal oordra hierheen – wanneer daar tyd is! Jy kan ook ‘n ‘search’ op my blog doen, want daar is nog BAIE wat ek nie hier geplaas het nie. Hierdie is die eerste inskrywing vir hierdie bladsy…met die gedig van Fagan gesing deur Laurika. Intussen, skree as jy ‘n gedig soek of gebruik die kategorie-menu of die “tags”. Sien ‘n paar van my eie gedigte op die “Gedigte/Poems”-bladsy asook ‘n paar vertalings van gedigte wat ek gedoen het vanuit Afrikaans na Engelse vice versa. Hoop jy geniet wat jy daar vind! – o.a. Totius se “O die pyngedagte”, E Marais se “Dans van die reën”, ens.

H. A. Fagan (1889-1963)

Ek het ’n huisie by die see

Ek het ’n huisie by die see. Dis nag.
Ek hoor aaneen, aaneen die golwe slaan
teenaan die rots waarop my huisie staan
met al die oseaan se woeste krag.
Ek hoor die winde huil – ’n kreun, ’n klag,
soos van verlore siele in hul nood
al dwalend, klagend, wat in graf en dood
geen rus kon vind nie, maar nog soek en smag.

My vuurtjie brand, my kersie gee sy lig.
Ek hoor dan maar hoe loei die storm daar buite,
ek hoor hoe ruk die winde aan my ruite;
hier binne is dit veilig, warm en dig.

Kom nag, kom weer en wind, kom oseaan –
dit is ’n rots waarop my huisie staan.

AMAKEIA ~ deur A.G. Visser

In die skadu van die berge,
bos-beskut aan alle kant,
staan alleen die hartbeeshuisie
op die grens van Kafferland.

Saggies neurie Amakeia
op die wal van Kei-rivier,
tot hy slaap, die tere wiggie
van die blanke pionier:

“Stil maar, stil maar, stil Babani;
kyk hoe blink die awendster.
Niemand sal vir kindjie slaan nie –
stil maar, al is Mammie ver.”

Amakeia had belowe
toe haar nonna sterwend was,
om die hulpelose kindjie
tot hy groot was, op te pas.

Liefd’ryk sorg sy vir die wit kind,
tot vir hom die lewenslig
straal uit aia Amakeia’s
vrind’lik-troue swart gesig.

Onheilspellend sien sy tekens,
oorlog kom daar in die land:
Snel die inval, huis en hawe
uitgemoor en afgebrand.

Selfvergetend, doodveragtend,
met die wit kind op haar rug,
na die Amatola-berge
het sy ylings heen gevlug.

“Stil maar, stil maar, pikanienie;
oor die bergtop rys die maan.
Niemand sal vir ons hier sien nie;
môre sal ons huis toe gaan.”

Ag, dat oë van verspieders
ook haar skuilplaas moes ontdek!
“Spaar hom, hy’s so klein nog,” smeek sy
met die hande uitgestrek.

Woedend tier die wilde bende:
“Sterf of gee die wit kind hier!”
“Oor my lewelose liggaam …”
antwoord Amakeia fier.

“My belofte aan my nonna –
beste wat daar ooit nog was –
waar hy gaan, moet Amakeia
saamgaan om hom op te pas.”

“Is jul lewend nie te skei nie,
bly dan in die dood vereen –
kort proses met haar, Maxosas,
laat die blink asgaaie reën!”
*
In die Amatola-klowe
sing nog net die winterwind
deur die riete in die maanskyn:
“Tula – Tula – stil, my kind!”

Amatola Mountains – Image: hubertha.co.za

My vertaling van “Amakeia”  in Engels nadat Norma my in die kommentaar-boks gevra het vir hulp. Ek hoop dat hierdie vertaling nie afbreuk doen aan die gedig nie, enige iemand wat hier lees, enige idees om te verbeter sal waardeer/erken word! Dankie!

Amakeia – A G Visser
Vertaling: Nikita – 14 Februarie 2009

Amakeia

In the shadow of the mountains
bush-sheltered on all sides
stands alone the wattle-and-daub hut
on the boarder of Kaffircountry.

Softly Amakeia hums
on the banks of the River Kei
till he sleeps, the tender baby
of the white pioneer:

“Hush now, hush now, hush Little One
see how the evening star twinkles
No one will hurt you, Little One
hush now, even if Mummy isn’t near.”

Amakeia had promised
when her madam was dying
to look after her vulnerable baby
till he’s a grown-up boy.

Lovingly she cares
for the white child
till the light of day beams
from Amakeia’s friendly-loyal black face.

She sees the ominous 
signs of war:
Quick the invasion, home and haven
Slaughtered and burnt down

Selflessly, death defying
with the white child on her back
to the Amakeia mountains
she‘d hastily fled

“Hush now, hush now, Pikanini
over the mountains the moon rises
No one will see us here
Tomorrow we’ll go home.”

Oh, that the eyes of the scouts
had to discover their hiding place!
“Save him, he’s so little!” she begs
with hands stretched out.

Ragingly snarled the wild gang:
“Die or give the white child here!”
“Over my lifeless body,”
replied Amakeia vivaciously.

“My promise to my madam,
the best I could asked for:
Where he goes, Amakeia goes,
to care for him.”

“Unite in death
If in life you can’t be parted.
Quick death with her, Maxosas,
Let the glinting spears rain down!”

In the Amatola valleys
Howls only the winter wind
through the reeds in the moonlight:
“Tula-tula – sleep my child.”
(c) Nikita 9:30 14/2/2009

Image: Wikimedia

Ek het my weer bedink oor wat ek gesê het, daarom gaan ek eerder die “links” hier plaas, wat my redelik baie tyd gaan spaar. Hier is die gedigte van DJ Opperman: Draaikewers, Man met Flits en Sproeireën se link. Alle links sal in ‘n nuwe bladsy oopmaak.
https://chessaleeinlondon.wordpress.com/2008/10/11/draaikewers/

DF Malherbe (1881-1969)

Slaap

Wat is die slaap ‘n wondersoete ding!
Sag op haar bloue oë daal die vaak
soos maneskyn diep waterkuile raak
om daar te droom in silwer skemering.

Vir laas beef oor haar lippe ‘n fluistering:
“Nag, Pappie.” Ek merk hoe langsaam hy genaak,
wat drome soet tot werklikhede maak:
in vaderarms rus my lieweling.
Sluit so my oë, God, wanneer vir my
u Engel wenk ter laaste, lange rus
en ek van wilde woeling hier moet skei;
dat my dan stille drome huis toe sus
en sterke Hand deur duisternisse lei.
Sluit so my oë, God, as ek gaan rus.

Op hierdie volgende skakel kan jy Boerneef se: Die Berggans het ‘n veer laat vallees, ook in Nederlands.

https://chessaleeinlondon.wordpress.com/2008/09/29/die-berggans-het-n-veer-laat-val/

Op hierdie skakel kan jy ‘n gedig van JanFECelliers lees…”Die Vryheidslied” en ook “Die Vlakte”, sowel as CF Visser se “O Boereplaas” geniet en ook geskiedenis oor ons Afrikaanse Taal.

https://chessaleeinlondon.wordpress.com/2008/08/14/afrikaans-14-augustus-1875/

Is jy op soek na Wolf-en-Jakkals-stories? Dan is hierdie volgende link vir jou!  Afrikaans sowel as in Engels. Nog skakels sal bygevoeg word sodra daar meer energie is om voor hierdie PC te sit!

https://chessaleeinlondon.wordpress.com/2008/07/12/wolf-and-jackal-stories/

Link to photos of Cape Town in bygone times…
http://flickr.com/photos/8270787@N07/2153152891/in/set-72157600938342274/

Hierdie volgende link het Sprokies van Pieter W Grobbelaar.

https://chessaleeinlondon.wordpress.com/2007/06/25/lekker-afrikaanse-kinder-stories/

Op hierdie volgende link kan jy Afrikaanse- sowel as Engelse liefdes gedigte lees, die Afrikaanse gedigte is geskryf deur A G Visser. Daar is ook heelwat liedjies om na te luister in MP3-formaat.

https://chessaleeinlondon.wordpress.com/2008/03/15/love-poems

Stories/Afrikaanse storieboeke…op die volgende skakel.

https://chessaleeinlondon.wordpress.com/2008/09/26/storietyd-storytime/

Verlange

Die son daal in glorie; basuine
Steek op in die hemel van kleur
En knetter oor rotse en duine,
Wat die troos van sy taptoe verbeur;
Die klowe word pers en die hange,
Die bergtoppe bloos in hul‘ prag;
Die wind blus die gloed en maak gange
Van groen en smarag.

Maar gee my ‘n dag op die Hoëveld,
Waar ‘n wilkerboom druip oor ‘n voor,
Waar die rooi vesels spoel in die water
En die vinkneste wiegel daaroor.
Ek wil douspore trap op die kweekvlak,
Ek wil groen sien en skoon asemhaal;
Ek is sat van die dal van Giloam,
Waar net knoetsige boom’graamtes praal.

TOON VAN DEN HEEVER

Jan FE Cilliers

Dis al

Dis die blond,
dis die blou:
dis die veld,
dis die lug;
en ‘n voël draai bowe in eensame vlug –
dis al

Dis n balling gekom
oor die oseaan,
dis n graf in die gras,
dis n vallende traan –
dis al
Die Sterre.

Die heel aand lank het ons gepraat,
gedelf in donker wysheidsmyn,
en telkens het die skoon gelaat
van waarheid verderweg geskyn.

Die heel aand lank het sku die hart
gehuiwer oor ‘n diepe see
en dof gevra: waarom dan smart
om in dié koninkryk te tree?

En om ons het daar fyn geswewe
die yle rook en diep geskyn,
soos ‘n gepuurde, reine lewe:
die sagte straling van die wyn.

En toe ons buite kom, bevry
opeens die hart hom van sy leed
en sien die sterre; skugter-bly
om in hul gang sy gang te weet.
C.M. VAN DEN HEEVER.

EENSAAMHEID – JAN F.E. CELLIERS
My vuurtjie en ek is op wag –
my vuurtjie en ek alleen;
die awend–ster
wink al van ver,
en die velde slaap omheen.

En stadigies sterwe die dag,
soos een in sy armoed verlaat,
ongesien, ongeag,
sonder suggie of lag,
waar niemand van weet of van praat.

Nou bly die lug alom
in stil aanbidding staan –
geen tampende bel
wat die ure tel:
net die sterre wat kom en gaan.

Die osse, met koppe gebuie,
herkoue nog stil in die nag,
tot één vir één buk
en gaan lê by sy juk,
met `n sug, ná die trek van die dag.

My vuurtjie is al wat nog leef
in die eindeloos ruim met my,
en sy stemmetjie dwaal
soos `n deuntjie wat draal
om dae lank verby,

om jonkheids blye môre
en laggies lank verlewe.
Dan voel ek `n traan
in my oë staan
en ek fluister: “Heer, vergewe!”

Die slapende velde lê wyd,
en wyer die donker see,
wat my vuurtjie en my
vanawend skei
van die wêreld se vreug en wee;

ek weet daar`s fees vanaand
in menig verligte saal,
maar geeneen wat my mis
by die dans en die dis –
`n balling vergeet en verdwaal.

Maar al is ek, ver van die skaar,
in eensaamheids wonings getrede,
ek voel my soos een
met die Heer alleen –
`n kind aan Sy boesem tevrede.

–Jan FE Cilliers – (sien my vertaling op my “poetry/gedigte” page en besluit of jy daarvan hou)

Reën In Die Voorwinter

Vier mure teen die Suidewind-
my swartoogvrou, my blondhaarkind.

Kareehoutstompe in die vuur,
ketel en kaggel brons geskruur.

My bont koei lê op koringstrooi,
my swart haan roep die dagbreek rooi.

Soet deur die lang nag sing die reën;
moflammers sal ek vroeg-Mei speen.

Die wendam stoot sy uitloop oor-
blink breek my ploeg die middelvoor…

G.A. Watermeyer

Op hierdie volgende skakel kan jy “Die dans van die reën” lees asook my vertaling daarvan. Dit is ook op my “poetry/gedigte“-bladsy.

https://chessaleeinlondon.wordpress.com/2008/03/23/the-dance-of-the-rain/

As jy van Totius hou, sy gedig : “O, die Pyngedagte” is op die volgende skakel en ek het hom ook in Engels vertaal…hoop jy geniet dit.

https://chessaleeinlondon.wordpress.com/2007/11/12/seven-ii/

Op hierdie volgende skakel sal jy gedigte oor die Boere-Oorlog kry. Afrikaans sowel as Engels.

https://chessaleeinlondon.wordpress.com/2007/09/23/boer-war-art-poetry-and-history/

Op hierdie link hier…

https://chessaleeinlondon.wordpress.com/2008/10/05/in-die-hoeveld-in-the-highveld/

…kan jy my Engelse vertaling gaan lees van “In die Hoëveld” deur Toon van den Heever.

In die Hoëveld

1. In die Hoëveld, waar dit oop is en die hemel wyd daarbo,
Waar kuddes waaigras huppel oor die veld,
Waar ’n mens nog vry kan asemhaal en aan ’n God kan glo,
Staan my huisie, wat ek moes verlaat vir geld.
En as ek in die gange van die myn hier sit en droom
Van die winde op die Hoëveld, ruim en vry,
Dan hoor ek die geklinkel van my spore, saal en toom,
Sawens as ek bees of skaap toe ry.

2.Op die Hoëveld, waar dit wyd is, waar jy baie ver kan sien,
(Die ylblou bring ’n knop dan in jou keel)
Staan my huisie nog en wag vir my, wag al ’n jaar of tien,
Waar die bokkies op die leigrafstene speel.
Maar as die tering kwaai word en ek hoor die laaste fluit,
Dan sweef ek na die Hoëveld op die wind
Ek soek dan in die maanlig al die mooiste plekkies uit
Waar ek kleiosse gemaak het as ’n kind.
Toon van den Heever (1894-1956)
Al die gedigte wat nou volg, is NP van Wyk-Louw gedigte!

My venster is ’n blanke vlak

My venster is ’n blanke vlak
in skaduwee en skemering,
waar ek my nagte waak en wag
op magiese deursuiwering:

dat hierdie siel deursigtig word
in vreemde voorgevoelde lig,
tot kring bo kring opglans en straal
in eindelose vergesig;

dat wat ek nog verlore waan,
o my verlore dae in my,
in hierdie stille skemering
hul vorming en gestalte kry,

tot ek my eensaamheid besit,
volmaak, as kosbare gewin,
van duister wense en van smart
die uiterste deurstraalde sin.
N P van Wyk-Louw
VROEGHERFS

Die jaar word ryp in goue akker blare
in wingerd wat verbruin, en witter lug
wat daglank van die nuwe wind en klare
son deurspoel word; elke blom word vrug,
tot self die traagstes; en die eerste blare val
so stilweg in die rook-vaal bos en laan
dat die takke van die lang popliere al
teen elke ligte môre witter staan.
O Heer, laat hierdie dae heilig word:
laat alles val wat pronk en sieraad was
Of enkel jeug en vér was van die pyn;
Laat ryp word Heer, laat U wind waai, laat stort
my waan, tot al die hoogheid eindelik vas
en nakend uit my teerder jeug verskyn.

Nagreën

Die reën skuifel deur die straat,
verby my venster, mensverlaat …
Soos ’n trossie narsings wat verkwyn,
flikker die druppels teen my vensterruit
waar die geel straatlig daardeur skyn;
en voel die wind
met bleek vingers, soos ’n kind,
aan die swaar gordyn, wat plooi
in die lamplig, teer en droef papawerrooi.

Grense

My naakte siel wil sonder skrome
in alle eenvoud tot jou gaan,
soos uit diepe slaap ons drome,
soos teen skemerlug die bome
opreik na die bloue maan;

gaan met al sy donker wense,
en die heilige, nooit-gehoorde
dinge sê, waarvoor die mense
huiwer, en wat om die grense
flikker van my duister woorde.

Voël

’n Voël vlieg voor my venster verby,
’n naalddun lyn wat daaroor gly
en die glas in twee vlakke sny;

die wêrelde val apart en bly
elk in sy enkelheid geskei –
ek hierbinne, en daarbuite hy.

Die liefde in my

Dis altyd jy, net altyd jy,
die een gedagte bly my by
soos skadu’s onder bome bly,
net altyd jy, net altyd jy.

Langs baie weë gaan my smart,
blind is my oë en verward,
is alle dinge in my hart.

Maar dit sal een en enkeld bly,
en aards en diep sy laafnis kry,
al staan dit winter, kaal in my,
die liefde in my, die liefde in my.

Nog eenmaal

Nog eenmaal wil ek in die skemeraand
weer op ons dorp en by ons dorpsdam staan,
weer met my rek op in die donker skiet,
en luister, en al word ek seer en dof,
hoe die klein klippie ver weg in die riet
uit donker in die donker water plof.
Uit Nuwe verse (1954)

Voorspel 1950

Miskien sal ek die wingerd prys
en nooit meer van hom drink
en net in ’n verbeelde glas
die koel gedagte skink:

dié wat in jare donkerte
sy wynsteen kon laat sak
en niks wat somers is meer het
nie pit nie dop of rank:

miskien nog van Gods weë weet:
– Sy paaie en Sy pyn:
maar ingewikkeld alles ken
en mens wil wees én rein.
Uit Tristia (1962)

Afskeid

Jy’t weggegaan en jy bewoon
‘n silwer herberg in die sneeu
jou venster kyk nog elke nag
met drie blink oë na die plein
die plein is boom en wind en boom
en wind en wind
en wintermiddag voer daar iemand
die meeue krummels teen die wind

Uit: Tristia (1962)

Waar Ruwe Rotse
Waar ruwe rotse teen die hemel klim,
waar morerooi se eerste traanglans glim,

waar aasvoëls hoog in sirkelbane sweef,
hul rou gekras in afgronde laat leef;

waar grou-wit kranse na die klowe val,
gekeep-hou tot spelonke bo ‘n dal;

waar oopgeskeurde klippekake wag
met draketande wat daar grynsend lag –

daar knal opeens geweerskoot bo die kruin
en eggo’s antwoord hard met skelbasuin.

Die dassies wip verskrik oor gladde krans,
patryse saai vlerktrillend uit hul skans.

Skuins glip ‘n voet en drillend val ‘n roer…
‘n skerp geskuur – ‘n pad wat afwaarts voer.

Twee hande gryp ‘n bos, die angs oorstelp,
benoud klink uit die diepte: “Here, help!”

Twee vader-oë kyk verward…sy seun,
die afgrond lag oor wilde skuurgedreun.

Die kruit en stof vlek oor die lug se blou,
die vader bly sy hand oor sy oë hou.

En dan gewaar hy in die skemering
sy kind, deur rotseskouers vasgedring.

‘n Riem rol na die seun daaronder neer,
“Bind vas, my kind…en Pa die sal probeer.”

Maar dis vergeefs…die kransedraak hou vas,
die riem bly stukkend breek, kry las op las.

En hulp snel by…die rotsetande gryns,
hier moet die mensverstand terug voor deins.

Dan klaag daar uit die diepte, sag en flou:
“Ek smeek dat Pa my skiet…en nou…”

‘n Roer die bewe in die growwe hand,
sag sif in skemerafgrond korrels sand.

Vas lê die kolf teen vaderskouer aan,
en langs die sneller glans ‘n afloop-traan.

“Vergeef my, God!”…’n skoot gedemp en dof…
en bo die bergegraf styg kruit en stof.

Nog skuur iets rog’lend in die diepte daar,
dis stil…die aasvoëls kras…’n vader staar.
C M van den Heever

President F W Reitz, die eerste Afrikaanse digter…die digter van die volgende gedig: Klaas Geswind en syn Perd

F.W. Reitz  (1844-1934)

Klaas Geswind en syn perd

As jy misskiin nog met jou maat,
Bo in di dorp sit lag en praat;
Fergeet jy, jy moet huis toe gaan,
Anders sal Elsi fer jou slaan;
Sy sit al by di fuur en brom:
“Ek kry hom, soos hy huis toe kom.”

Jammer dat mans so selde hoor,
As hulle frouens fer hul knor;
Dit is mar so: “Hul kan mar praat,
Ons luister tog ni na hul raad.”
Dat dit so is het Klaas Geswind
Een donker nag ook uitgefind,
Hy ’t lelik in di knyp geraak,
Toen hy terug ry fan di Braak.

Had Klaas geluister na syn frou,
Dan had dit hom nog nooit berou;
Gen dag gaan om of sy fertel hem:
“Mar Klaas, jy is tog al te skellem,
Nog nooit is jy fan huis gewees,
Of jy gedraag jou nes ’n bees,
En loop Klaas Tities met jou mé,
Dan gaan dit woes met julle twé.”

Een aand, in plaas fan huis toe gaan,
Bly Klaas nog in di dorp en staan.
“Nou, arri! moet jul my trakteer –
Kom, kêrels, goi mar nog ’n keer!”
Hul gé oom Klaas ook nog ’n dop,
Toen was hy net mooi hoenderkop.

Nou skeel dit niks, al word dit nag.
Hy bly mar daar gesels en lag;
As Klasi eers begin te slinger,
Dan kan jy glo hy sal mar linger.

Plesiir is nes ’n jong komkommer,
As jy hom pluk ferlep hy sommer;
Of nes ’n skulpad in syn dop in,
Soos jy hom fat dan trek hy kop in.

As Klaas fannaand syn huis wil haal,
Dan word dit tyd om op te saal.
So klim hy “Kol” mar saggiis op,
En druk syn hoed fas op syn kop.

’n Flukse merri was ou Kol,
Al was haar rug ’n bitji hol;
Eers fluit di ou – want hy was bang –
Di neen-en-neentigste gesang.
Dan kyk hy weer ’n slaggi om
Of daar misskiin gen spook ankom.
Foor hy fannaand syn huis kan kry,
Moet hy di kerkhof nog ferby.

Di drank is tog ’n snaakse goed;
Hy gé di bangste kêrel moed.
Al is ’n Hotnot nog so olik,
’n Sopi maak hom netnou frolik;
Steek hy mar net ’n dop of dri,
Dan stuit hy fer gen duiwel ni.

Mar Klaas het daarom naar gelyk,
Toen hy daar in di kerkhof kyk:
Syn bloed het wonderlik gekook,
Toen hy gewaar hoe dit daar spook.
Daar speul di duiwel op ’n tromp,
Fer feertig spoke in ’n klomp:
Hul dans daar rond, dat dit so gons,
Gen ouderwetse kottiljons.

Mar eers “Alexander Klip Salmander”
Trap hulle algar met malkander;
Toen was dit weer di “honde krap”
Totdat di sweet so fan hul tap.

Di goed was byna poedel kaal,
En kyk die frouens was te skraal,
Maar een daarfan, ’n bitji dikker,
Maak so ’n uitgehaalde flikker,
Dat Klaas, plaas fan syn bek te hou,
Skré: “Arri! dit was fluks fan jou.”

Soos hy dit seg, toen moet hy ja,
Di heel boel sit hom agterna;
“Kol,” loop nou dat di stof so staan,
Anders is Klaas fannaand gedaan.

Kom jy mar net di Drif ferby,
Dan dalkiis raak jou baas nog fry
’n Spook is nes ’n bok-kapater,
Hy loop ni sommar in di water.

“Toe, Kol, di duiwel sny jou spoor.”
Hiir leg di Drif: “hiert!” sy’s daaroer,
Haar stert het hul glad uitgeruk;
Mar Klaas is los, dis syn geluk.
Fer di wat lus het om te draai,
Wil ek mar net een woordji raai:
Gedenk an Klaas Geswind syn perd,
En fraag jou self: waar is haar stert?
André P. Brink (samest.), Groot Verseboek 2000, (Kaapstad: Tafelberg) 2000.

Kaalvoet Klonkie
ID Du Plessis 

Verflenterde kaalvoet klonkie
Wat groente verkoop in die reën,
Met jou lelike skurwe tone
En jou lendelam hoepelbeen,
Jy kom met jou venterliedjie
Deur die mistige Kaapse straat
En helder sing jy die woorde
Op jou eie koddige maat:

Lekka, lekka ywe,
Laat die ghantang nader skywe!
Tamaties en ywe vars van die Strand
En baie kiri slam by die hys se kant!

Jy kom uit ‘n deel van Kanaldorp
Waar die dienders gewapend moet gaan
En die weerlig van ‘n skeermeslem
In ‘n donker hoek neer mag slaan.
Miskien kon jy “Bismillah” sê
Vanmôre, omdat in die kas
Wat dae lank so leeg moet bly,
Daar weer ’n broodjie was?
Of dink jy aan Nuwejaar
As die troepe deur Waalstraat stroom
Van de Bo-Kaap na die Onder-Kaap
Langs die stomp van die Slaweboom?
Is dit wat jou so laat bokspring
En dans op jou hoepelbeen,
Verflenterde kaalvoet klonkie,
As jy groete verkoop in die reën?
En hou van die vrolike klanke
Waarmee jy die winter tart.
Sing jy hierdie ligte deuntjie
Bo ‘n somberte in jou hart?
En as jy óp na die Boereplein
Met jou boepens–mandjie gaan,
Dan trek jou parmantige liedjie
Deur die strate agter jou aan:

Lekka, lekka ywe,
Laat die ghantang nader skywe!
Tamaties en ywe vars van die Strand
En baie kiri slam by die hys se kant!

Afrikaanse Kindergedigte

Die verwaande walvis 

Daar was ‘n verwaande walvis
Wat gesê het: ‘ Ek wens ek was al vis,
Die enigste–een-in-die-see vis,
Die ses-minus-drie-minus-twee vis,
Die enigste, ware alleen vis.’

‘n Sardientjie het hom so beluister
En sag vir sy maatjie gefluister:
‘Hoor  die see-toe-verdwaalde landdier,
Die ken-nie-sy-plek-nie astrant dier,
Hy is hoegenaamd, absoluut geen vis nie!
‘Sou hy dan nie wis nie
Hy is nie
‘n vis nie?
Die vet hoog-en-droog dier,
Die voortydse soogdier!’

Deur E P du Plessis uit: Mallemeule van Pieter W Grobbelaar

Reën

Dis tog te lekker as die reën
so drup-drup op die blare,
en die druppels hang soos pêrels
aan ons toutjierige hare.

As dit weer buite skoon is
en al die slote loop,
dan kan ons tog te heerlik
ons voete daarin doop.

Mammie sê ons kinders
moet liewer binne bly,
want as ons natreën, sal ons dalk
‘n kwaai verkoue kry.

Maar wat van al die bome
wat altyd buite bly?
Nog nooit het ek gehoor
dat een ‘n seerkeel kry!

Digter onbekend

Skinderbek

“Jy praat te veel!”
se Slangetjie Snip
Vir ‘n groot krokodil

“Hou tog ‘n slaggie
jou bek ‘n bietjie stil,
van al jou geskinder
wil ek al gil!”

“Ag so,” se die reus,
en sy stem klink dik:
“dink jy miskien
dat ek vir jou skrik?”

Maar kyk net hoe mik
klein slangetjie sy lyf
dat hy om die krokodil
se kakebeen krul!

Drie maal draai hy
sy slap lyf styf
en bring so ‘n einde
aan die reus se gekyf.

Krokodil raak benoud,
hy wil ampertjies verstik:
se tot laataand nie ‘n woord nie
— hy het sy tong ingesluk!
(Uit: 101 Diereverhale)

ESELTJIE RY
Woorde: SAAR ENGELA
Musiek: J. KROMHOUT

Ka-poe-te, ka-poe-te, ka-pat,
die eseltjie ry ná die stad.
Hy pluk aan sy toompie
en sukkel met oompie
en trek sy twee lang ore plat.

Ka-poe-te, ka-poe-te, ka-pout,
maar kyk so ‘n esel is stout!
Toe, roer jou, Jan-dooi,
loop vinnig, loop mooi,
en klaps! kom ‘n raps op die bout!

Ka-poe-te, ka-poe-te, ka-pat,
maar nou laat so ‘n eseltjie spat.
Dit spring en dit skop,
en dit wip agter op,
en Oompie lê plat in die pad!

Kies geel?  Kies rooi?

Geel is lukwart en appelkoos
Wat my laat watertand,
Maar rooi die kroon van waatlemoen
Wat bros breek in my hand.

Bloedrooi roep die ryp granaat
Wat oor die heining hang
En met soetrooi tande lag
In sy gesplete wang.

Rooivleiskoejawel vet geswel
Van reën , en persrooi adamsvy,
En soetlemoen oranje-geel
Van son – altwee kan my kry!

Spanspekke lok my bottergeel,
Aarbei beloer my spikkelrooi,
Hoe kan ek kies al wil ek ook,
Tussen  ewe lekker, ewe mooi?

(Uit: Mallemeule: Pieter W. Grobbelaar
deur Freda Linde)

DIE MEUL
Woorde: A.D.E. GUTSCHE; gewysig: P. MCLACHLAN
Musiek: Duitse Volkswysie; verwerk: DIRKIE DE VILLIERS

Ek hoor die ou meul by die waterval raas: klip-klap!
Die heerlikste speelplek op vader se plaas: klip-klap!
Ons swem in die water en spat mekaar nat,
ons klim in die boom en gooi klei met die lat.
Klip-klap, klip-klap, klip-klap.

Die waterwiel draai en die wieletjies klein: klip-klap!
Die meulstene maal en die meel is so fyn: klip-klap!
En moeder bak koekies, beskuitjies en brood–
dit bly vir ons lekker, al word ons ook groot.
Klip-klap, klip-klap, klip-klap.

Kom somer en son word die koring gou ryp: klip-klap!
Die oes ingesamel, die meulsteen geslyp: klip-klap!
Die hemelse Vader gee daaglikse brood;
so ly ons nooit honger en ken ons geen nood.
Klip-klap, klip-klap, klip-klap.

Gesigte trek
Helena F Lochner

My snaakse broertjie het so graag
skewe mond vir my getrek.
Hy steek sy tong uit, draai sy oe,
en ook sy nek word uitgerek!
“Hou op met skewe-mond trek.
‘n Trein mag fluit, of ‘n klok mag slaan.”
Pas gese….. of dit gebeur,
Toe het sy mond so skeef bly staan.

Hoedjies van papier
Een, twee, drie, vier,
hoedjies van, hoedjies van,
een, twee, drie, vier,
hoedjies van papier.
Het jy dan g’n hoedjie meer?
Maak dan een van koerantpapier!
Een, twee, drie, vier,
hoedjies van papier

Tortelduifie
Tortelduifie sit in die eikeboom,
sing die lied van sy lewensdroom.
Koer, tortelduifie, koer,
tortelduifie by die waterstroom!

Tortelduif het sy nes gebou
nou sing hy van ewig trou.
Koer, tortelduifie, koer
tortelduifie in die eikeboom

As die tortelduif so praat
soek hy na sy lewensmaat
Koer, tortelduifie, koer
tortelduifie in die eikeboom.

Mamma
Alba Bouwer

Twee blommetjies vir Mamma
want sy kook my kos.
Nog twee blommetjies vir Mamma,
sy maak nare knope los.
Twee blommetjies vir Mamma
want sy sing vir my.
Nog twee blommetjies vir Mamma,
sy sit pleisters op ‘n sny.
Twee blommetjies vir Mamma
want sy luister as ek kla.
Al die blommetjies vir Mamma.
Sy is die mooiste, beste Ma

Met ‘n Mandjie Rose
AG Visser

Liefste Tannie, ons bring rosies,
rosies blink met moredou;
mooie kleurtjies, soete geurtjies,
en dit alles net vir jou!

Rosies fluister: “Liefde, soentjies”
in verbloemde blommetaal;
rosies wat ons uit ons tuintjie,
liefde uit ons hartjies haal.

Maar die soentjies… in geen mandjie,
nerens in wil dit geluk –
liefste Tannie, ons is raadop –
soentjies moet jy self maar pluk!

Ek het besluit om my “Taaldag”-inskrywing ook hier in te sluit, maar as jy Hanlie Kotze se kuns gekombineerd met posië wil sien, moet jy hier kliek om haar kuns te bewonder. Ek het op 14 Aug 2008 ook ‘n Taaldag-inskrywing gedoen en jy kan op dieselfde link ook ‘n link daarheen kry.

Afrikaans! Afrikaans! Afrikaans!

 

Please click on the image for a larger and clearer view.

English readers: This is sort of a poem, but more thoughts. It is about South Africa. I dedicated 14th Aug. 2008 to Afrikaans, the language I love and my mother tongue. This day in our history used to be an important day as we celebrated Afrikaans as our language – which was also forbidden to use by Afrikaans speaking people in the Cape when the English occupied the Cape. Sign boards/tags were hung around kids’ necks in schools saying “donkey” if they had dared speaking Afrikaans – their mother tongue. On 14th August 1875 the GRA was founded, their task was to promote Afrikaans mainly. They also requested – on the 24th August 1878 – for the Bible to be translated into Afrikaans. I have decided to try writing a poem or even if it is like this one, only a few words/thoughts put together, every year on this day to celebrate my language. In my poem I refer to some places and nature, all you will find in the mosaic. On the link of my 2008-entry, you can see the Afrikaans Language Monument, very impressive!

Good news for Afrikaans too: WordPress and Facebook have gone Afrikaans! If you choose Afrikaans as your language in the settings in WordPress, you will find most terms on your dashboard in Afrikaans. Great, WordPress, well done! ‘one small step for mankind, but a giant leap for WordPress’

Was dit Hoogenhout wat in ‘n gedig gesê het:

“Engels! Engels! Alles Engels! Engels wat jy sien en hoor;
In ons skole, in ons kerke, word ons moedertaal vermoor.
Ag, hoe word ons volk verbaster, daartoe werk ons leraars saam.
Hollands nog in seek’re skole: is bedrog, ‘n blote naam!
Wie hom nie laat anglisere, word geskolde en gesmaad.
Tot in Vrystaat en Transvaal al, oweral dieselfde kwaad.
‘Dis vooruitgang’, roep die skreeuwers, ‘dis beskawing wat nou kom!
Die wat dit nie wil gelowe, die is ouderwets en dom…’.”
the poet said… “English! English! All is English! What you see and hear

In our schools, in our churches, our Mother tongue is killed”

I’ve been to a few countries and many places in the UK. I still think South Africa is the most beautiful place in the world. We have such an aboundance of beauty and diversity in nature. We have the greenest canyon in the world- which is also the 3rd largest in the world, we have the highest waterfall in Africa and the 2nd highest in the world, the 3rd longest Tufa waterfall , the deepest mines, the largest zoo, the smallest butterfly, the largest diamond, the second largest amount of windmills on farms (280 000), the largest impact crater on earth, white lions, the largest ostrich population…

My favourite place:  The Drakensberg Mountains and on this link you can read about my hiking trip in the Mountain when I was 15. I was on top of Mount Aux Sources, the highest peak of the mountain range in South Africa. The actual highest peak of this mountain range is in Lesotho and the peak is called, Thaba Ntlenyana (which means: beautiful little mountain). “Thaba” means “mountain” – the attributive “yana” means “little”. You can see a pic of one of the two chain ladders you have to go on to reach the summit. There is also a movie for you to enjoy. At the bottom of this post I have encluded an Afrikaans song by the Art teacher in my Secondary school.- the first song – He was one of the two teachers on our hiking trip! He sings about “sidewalk people” and I’ve translated it roughly for you to understand. Please take a listen to the melody and follow the words in English. The second song is by Sonja Herholdt and the third by Herman Haultzhausen. Their songs tie in well with my entry, only if you know Afrikaans you would understand why I say this. Sonja sings about a loved one she’s missing and longing for and Herman’s song is about the Transkaroo Train and he wants the train to bring “her” home, back to him. The Transkaroo train runs between Cape Town and Jo’burg. (Jozi) Lastly, I have some beautiful art by a South African artist..Hanlie Kotze. She likes to combine her art with poetry and I’ve posted English ones for you too. Her link is at the bottom of this entry.

More interesting facts…

*Pretoria has the second largest number of embassies in the world after Washington, D.C.
*The University of South Africa – UNISA – is a pioneer of tertiary distance education and is the largest international correspondence university in the world with 250,000 students.
*Afrikaans is the youngest official language in the world.
*The Singita Private Game Reserve in the Kruger National Park was voted the best hotel in the world by the readers of travel publication, Conde Nast Traveller.
*Stellenbosch University was the first university in the world to design and launch a microsatellite.
*South Africa houses one of the three largest telescopes in the world at Sutherland in the Karoo.

and…South Africa is the first country to host a Fide rated Chess tournament where players from different countries played their games online! See my entry about the South African Open Chess Championships that took place in Cape Town.
Read HERE my post dedicated to Afrikaans only- last year 14th August. Beautiful images to see and my Afrikaans poem to read too.

This stamp was issued October 1975. It was issued on the Inauguration of the Afrikaans Language Monument and features the 1st edition of the Arikaanse Partiot (January 15, 1876), one of the first newspapers in Afrikaans rather than Dutch.
On this link you can see more stamps of South Africa.

Met die stigting van die Genootskap van Regte Afrikaners op 14 Augustus 1875 in die Paarl is ‘n tydvak van georganiseerde stryd om die Afrikaanse taal ingelui. In artikel IX van die Genootskap se bepalings word beoog om ‘n Afrikaanse maandblad uit te gee. Op hierdie dag in 1876 verskyn die eerste uitgawe van die maandblad Die Afrikaanse Patriot, wat die orgaan van die GRA sou wees. C.P. Hoogenhout was die eerste redakteur onder die skuilnaam Oom Lokomotief, wat deur die redakteurs na hom oorgeneem is. In Die Patriot dek die GRA die terreine van hul doelstelling, naamlik die van land, volk en taal. Daarin is leiding gegee ten opsigte van landsake, die Afrikaanse taal, geskiedenis en belangrike nuus. —lees meer op die link!

Suid-Afrika: my land

Jy’s indrukwekkend, manjifiek
jou sondeurdrenkte landskappe
weerkaats helder beelde in my siel
jou pragtige wonders flikker oneindig
lank in die stilte van jou nagrus

Mount Aux Sources – so elegant en grasieus
verrys jy vanuit die voetheuwels, soos
‘n fakkel by die Spele ets jy lekkende
beelde teen die muur van my geheue
en voel ek jou hitte gloeiend teen my hart

O Blyde! ek fantaseer oor jou
magiese kragte wat jy sorgloos
en galant in die galery van my
stille gemoed stilletjies uitpak terwyl
my dawerende applous eggo
oor die velde van my gedagtes

Moederstad! hoe inskiklik laat jy my
telkens hakkel wanneer ek my herinneringe
sagkens koester – jou fasades!
waar ek jou gambiet betree
en gewillig my pionne oorgee

En saans voel ek jou fluweelagtige
skoonheid van elke sonsondergang
stadig neerdaal in my gemoed terwyl
ek stadig drink van jou geloofs-fonteine
wat borrellend bruis in oorvloed

Fragmentaries vier ek feeste
ek dans en omhels jou en jy –
jy blus my gees telkens met jou
magiese heildronke: een-vir-een
op ‘n toekoms – wat mag wees!
–Nikita –14/8/09 14:00

Geniet die liedjie van Johan van der Watt: Sypaadjie Mense – Hy was een van die Onderwysers wat saam met ons groep kinders die Drakensberge gaan klim het! Hy was die kunsonnie op Hoërskool – ‘n fantastiese kunstenaar! Hy het ‘n sanggroep gehad – Lidani – toe ek op skool was. Ek is nou nie iemand met ‘n koor-stem, maar ek is stapelgek oor kinderkoor-musiek! Hy het die Laeveld plat getoer met Lidani en ek wil my verstout om te sê dat hulle ‘n keer in Pretoria ook gaan optree het.

Sidewalk People

Sidewalk People Sidewalk People
Move like shadows in the street past me
Sidewalk People Sidewalk People
Move faceless past my heart

Sidewalk People Sidewalk People
Move like shadows in the street past me
Sidewalk People Sidewalk People
Move faceless past my heart

I wish I could look at a photo
to see what your world deep inside is like
borrow a piece of your dreams
I wonder who you are

I wish I could understand the language
in which you channelled your thoughts
I wish I could for a moment
share your path of life

Sidewalk People Sidewalk People
Move like shadows in the street past me
Sidewalk People Sidewalk People
Move faceless past my heart

perhaps it’s best for sure
‘cos if we know all of all
the sadness maybe
too hard too much
the love too beautiful

walk past one another
I stay I and you stay you
a single road leading somewhere
I wish I could understand

Sidewalk People Sidewalk People
Move like shadows in the street past me
Sidewalk People Sidewalk People
Move faceless past my heart

Sidewalk People Sidewalk People
Move like shadows in the street past me
Sidewalk People Sidewalk People
Move faceless past my heart

—translated–nikita

Sypaadjie Mense

Sypaadjie mense Sypaadjie mense
Beweeg soos skimme in die straat verby
Sypaadjie mense Sypaadjie mense
Beweeg gesigloos voor my hart verby

Sypaadjie mense Sypaadjie mense
Beweeg soos skimme in die straat verby
Sypaadjie mense Sypaadjie mense
Beweeg gesigloos voor my hart verby

ek wens ek kon ‘n kiekie kyk
hoe jou wêreld diep daar binne lyk
‘n stukkie van jou drome leen
ek wonder wie jy is

ek wens ek kon die taal verstaan
waarin jy jou gedagtes baan
ek wens ek kon ‘n oomblikkie
jou lewenspaadjie deel

Sypaadjie mense Sypaadjie mense
Beweeg soos skimme in die straat verby
Sypaadjie mense Sypaadjie mense
Beweeg gesigloos voor my hart verby

miskien is dit dalk beter so
want as ons iets van almal weet
die hartseer dalk te swaar te veel
die liefde dalk te mooi

stap maar bymekaar verby
ek bly ek en jy bly jy
‘n enkelpaadjie iewers heen
ek wens ek kon verstaan

Sypaadjie mense Sypaadjie mense
Beweeg soos skimme in die straat verby
Sypaadjie mense Sypaadjie mense
Beweeg gesigloos voor my hart verby

Sypaadjie mense Sypaadjie mense
Beweeg soos skimme in die straat verby
Sypaadjie mense Sypaadjie mense
Beweeg gesigloos voor my hart verby

Rosa Rosarum

Kom na my tuin waar die donkerrooi rose

Duist’re geheime vertrou aan die nag;

Sonnestraal-kusse en suidewind-kose.

Drome en liefde die lang somerdag.

 

Kom in die soel someraande en luister

-Wanneer die nagwind hul drome verklaar-

Na die veelvuldige blommegefluister,

Bloesem en bloeisel en blad altegaar!

 

Kom waar die lelie – die blanke, die reine –

Skugter haar bloesem ontbloot aan die maan,

Blou miosotis – die slanke, die kleine –

Met haar vergeet-my-nie-ogies betraan.

 

Kom as die maanblom – wit sy en satyne –

As ‘n vorstinne verskyn in haar prag

Onder die wierook van roos en jasmyne –

Skoonste juweel op die bors van die nag!

 

Daar in die vywer, bestraal deur Arjana,

Open die lotus haar heilige kelk,

Dan eers bereik sy die hoogste – Nirvana –

As sy in glorie van songloed verwelk.

 

Bok-bokmakieries sing bly twee gesange

Wanneer die oggend ontwaak in my tuin;

Saans koer die tortel sy lied van verlange

Bo-uit die troost’lose treurwilg se kruin.

 

Kom in die aand en geniet van haar geure;

Foelie, jasmyn, angelier, minjonet;

Kom in die môre en kies van haar kleure:

Rooi, wit en goud, groen en blou, violet!

 

Kom as die skitter van dou-diamante,

Rosa Rosarum, in my Paradys,

Dat ek my blomme, my bome, my plante,

Roos van my hart, hulle weerga kan wys!

A.G. Visser (ca. 1878 – 1929)

 

Sonja Herholdt, Ek verlang na jou

Herman Holtzhausen – Transkaroo

“Waar Tebes In Die Stil Woestyn”

Daar sou ek vrede weer besef
Waar Tebes in die stil woestyn
Sy magtig’ rotswerk hoog verhef
En Mara in die sand verdwyn;

Waar smôrens van die hoogste krans
Die berghaan draaiend opwaarts spoed
Om uit die gloeiend’ hemeltrans
Met groot geroep die son te groet;

Waar treurig nog die wolfgehuil
Weerklankend in die klowe dwaal,
En grootwild om die syferkuil
Soos skadu’s in ‘n stofwolk maal;

En huiswaarts brommend sluip die tier,
Sy donker moordplek pas verlaat,
Wanneer die eerste grou lumier
Met slepend’ mis die veld beslaat.

O Land van al ons liefde, daar
Sou ek aanbiddend weer
Die kloppe van U hart gewaar,
U moederlike skoonheid eer.

Sou ek een guns nog hier verdien,
– Nog een gebed omhoog verhoord –
Geen mensepraal sou ek wou sien,
Die glorie van geen vreemde oord.
My bede sou net dit verkry: –
Laat weer U eensaamheid my daar
Vir laas met roerend’ mag berei
U groter stilte te aanvaar.

Laat uitlok deur geen suil of steen
‘n Enkel sug of woord van haat;
Met al U vrede om my heen
Sal nagt’liks uit die hemelstraat
Sag neerskyn op my laaste huis
Die vonkelend’ sterrebeeld van U kruis.

Elk’ ydel vrees sal daar verdwyn;
Daar sou ek vrede weer besef
Waar Tebes in die stil woestyn
Sy magtig’ rotswerk hoog verhef
Eugene Marais

Uys Krige (1910-1987) 

Die seemeeu

Tussen die wit huis
en die wit huis,
teen die wit wolk,
teen die grys berg
hoog bo die see
silwer en grys
silwer en grys
van golwe aaneen
tot die verste vaal
horisonne heen,
styg en daal,
styg en daal
die wit seemeeu
aaneen
alleen …

Wat sing die see?
Wat kla die wind?
Wat roep die meeu?
Wat snik die hart
aaneen
alleen?

Die see sing,
die wind kla,
die meeu roep,
die hart snik
tussen die wit huis
en die wit huis
op die helder dag
silwer en grys,
silwer en grys;
waarheen?
waarheen
aaneen
alleen, alleen, alleen?

Uys Krige

A.G. Visser (1878-1929)

Uit:  Noag se Ark

Met die welsprekendheid van iemand wat ’n sweep in sy hand
het en ’n pluiskeil so effens skuins agteroor gestoot

2. Die renoster
Die droster met sy vaal karos,
Daar by die wag-’n-bietjie-bos,
Met die dik opnaaisels in sy huid,
Met ’n tandestoker op sy snuit –
Dit is mos
die Agteros-
sambok-
renosteros.

3. Die dromedaris
Die harige ou harlekyn,
Die Fordkar van die sandwoestyn,
Met ’n rolvat water in sy inventaris,
Wat nog altyd silwerskoon en klaar is,
Is die
Kalaharie-
Sarie-
harie-
blikkanarie-
drome-
daris.

6. Ensovoorts
Daar’s nog goed met wreder name:
Kwaggas uit die Kraggakame,
Piering-pinang-rottang-blatjang-oerangoetangs,
Middellandse-see-se-ruben-simeon-leviatangs.
Kom jul môre oor ’n week weer, dan miskien
Sal al die arkebroeders jul vir hul en hul vir julle sien.

A G Visser

Die mot en die kers

Die ander motte was dom en dwaas,
Maar ek sal ver van die kers af bly;
Hier ver uit die skemerte sal ek kyk,
Hier ver is dit veilig en kyk is vry.

Maar ek hoef nie van eenkant net te kyk –
Ek vlieg op dieselfde afstand om,
Dan weet ek van alkant hoe hy lyk
Om beter te sorg om nie nader te kom.

My sirkel was skeef en ingebuig,
Maar daar ook nag, waar ek naaste was,
Het daar niks gebeur – ek maak verniet
My velling so groot en so ver van die as.

Die wieletjie draai al vinniger om
En die lig en die gloed word al groter genot;
En die vellings word al nouer al rondom die as –
En die end van die wiel is die as van die mot.

– C.J. Langenhoven –
– Versamelde Werke –

Die gedig ‘Middernag‘ het iemand op my ‘Gedigte/Poems’-bladsy gevra en na ‘n baie lang gesoek, het ek dit gekry – op Litnet. -sien die link op die ander bladsy [genoem] en die persoon wat dit daar geplaas het. Ek plaas dit net soos dit daar verskyn, maar ek het gou-gou dit baie rof vertaal ook, sodra ek tyd het sal ek wil verbeter op dit.

Die gedig se naam is “ Middernag” en die digter is DF Malherbe.

Ek probeer die eerste en laaste (derde) verse vir jou hier uittik met my kort, dik wysvingers. Ek waarborg nie dat ek dit korrek oortik nie en let daarop dis ’n ou digbundel uit 1936. Hul spelling is ietwat anders as ons s’n vandag:

Middernag

Dis donker, donker middernag:
nader kruip die Zoeloemag,
kruip swart adders om die laer,
opgeblaas al deur die gras;
en geen windjie wek die slapers-
slaap is soet na arbeidslas:
droombeeld laat ’n kindjie lag,
moederarms omhels dit sag.
Rondom, geklem in Kafferhand,
smag duisend assegaaie, want
hulle het al nege lange dae
in somerhitte dors gely.
O, is die Dood ook so innig-bly
as op warm lyf hy lê sy hande?
Aan haar hart druk moeder sag
haar kindjie en slaap – dis middernag!
DF Malherbe

This is a quick rough translation of the above poem by me, will try and improve when I have more time.

Midnight

It’s dark, dark midnight:
closer creep the Zulu,
black adders crawl around the camp
inflated by the grass;
no wind awaken the sleepers-
Sleep is sweet after the workload:
vision allows a little child laughing
mother arms embrace her mildly.
Surrounded, clasped in Kaffir Hand,
yearn thousands assegais because
they have suffered thirst
for nine long days
in summer heat
Oh, Death also so deeply-stay
as on warm body, he lay his hands?
To her heart gently, her mother hugs
her child to sleep – it’s midnight!
-Nikita- 2/6/2011

Ek was sommer net lus vir rondspeel met woorde en het die volgende ‘image’ saamgestel met wat ek op Maties se webbladsy gelees het.

LIEFDE MET GEVOEL

Waarom huil klein Sussie so?
Netnou het sy niks makeer nie.
Dis weer Boetie, kan jy glo,
Maak hy haar nie altyd seer nie?
Waarlik, hy het haar gebyt,
Kyk daar sit die merk, my lammie –
‘n splinternuwe stoutigheid.
“Dis maar net van liefde, Mammie!”
“Liefde? Dis ‘n mooie grap!
Wat moet Mammie met jou doen
As jy so jou sussie hap?”
“Slaan my, Mammie, maar eers soen.”
“Maar eers soen?” Ek bid jou aan!
Sê my nou: Wie kan dan slaan?
A.G. Visser

Erfenis

Toe ons gebreek was tot die been,
verwese in die smaad versteen,

toe ons verslae was van smart
en hol van hoop in elke hart,

het ons die enkel trots geërf
dat Kruger met die Vierkleur swerf….

Sy afstandsoffer het gered
toe ons te skor was vir gebed,

sy ongebukte ballingshoof
ons weer geanker in geloof…

Groot bittereinder van ons bloed
het hy die vryheid weer laat gloed,

weer drif, weer vlam in ons laat word,
ons moeë lendene omgord

met moed om teen die môrekim
meer as Majuba uit te klim.

– G.A. Watermeyer –

Jan F. E. Cilliers

Trou

Ek hou van ‘n man wat sy man kan staan,
ek hou van ‘n arm wat ‘n slag kan slaan,
‘n oog wat nie wyk, wat ‘n bars kan kyk
en ‘n wil wat so vas soos ‘n klipsteen staan!

Ek hou van ‘n man wat sy moeder eer,
in die taal uit haar vrome mond geleer,
die verraaiersgeslag in sy siel verag
wat, haar verstotend, homself kleineer.

Die oog wil ek sien wat ‘n traan nog ween
vir ‘n heldegeslag, in hul rus daarheen,
maar ‘n blits van trou in die traan van rou,
wat aan liefde weer gee wat haar bron is ontleen.

Vir my d’Afrikaner van durf en daad,
wat mammon’s eer en loon versmaad,
sy hoof en sy hand vir sy volk en sy land
en ‘n trap van sy voet vir laag verraad!

O, ‘k hou van ‘n man wat sy man kan staan;
ek hou van ‘n daad wat soos donder slaan,
‘n oog wat nie wyk, wat ‘n bars kan kyk
en ‘n wil wat so vas soos ‘n klipsteen staan!

Die weg van eerWat is die weg van eer?
      Om trou te bly
      aan dwing’landy?
Aan afgedwonge woord en daad –
aan wanhoops nood-traktaat?
Is dit die weg van eer –
         niks meer?
      Om woord te hou
      aan wie ontrou
en woord-verkragting en verraad
nie meer beskou as sondedaad?Dit is die weg van eer:
      Om, net soos eertyds, trou te wees
      aan vaarlandsbloed, aan vaarlandsgees,
        aan vryheids-ideaal!
Geen woord verpand is bindend woord
as oormagsdwang en onskuldsmoord
      die woord vir ons bepaal.Jan F.E. Celliers

Die Ou Voortrekker

My kinders om my bed geskaar
Ek voel die lange tog is klaar,
Die laaste uitspan daar, —
Dank Heer, dat U aan gindse kus
Die moeë trekker gun sy rus,
Na opdraans lank en swaar.Die ou familiebybel daar
Moet julle meer as goud bewaar;
Hy was deur al die swaar
My raad en troos in tyd van nood,
Nou in die ure van die dood
My vaste steunpilaar.Daar aan die muur hang my geweer;
Bewaar hom goed. Hoe menig’ keer
By dreigende gevaar
Was net sy snelle, wisse lood
Ons een’ge redding van die dood
Deur roofdier of barbaar!Majoebaberg die ken sy knal;
Die grootwild het voor hom geval,
En leeus die stof gebyt!
Mag daar nooit iemand met my van,
Wat nie kan skiet — geen weerbaar’ man, —
Die lewe hulploos slyt.Besonders wil en julle vra:
Hou vir gedagt’nis my ou wa;
Wat het hy nie deurstaan?
Hy was ons huis as onweer dreig,
Ons vesting sterk in felle kryg
Met Silkats en Dingaan!Hy kan getuig van moedermin:
Die Lewe het in hom begin;
Die kille Dood ken hy.
Wat ‘n verhaal kon hy ontvou
Van mannemoed en vrouetrou
En eerste liefde bly!Gee aan ou Poon, my laaste perd,
Genadebrood. Hy is dit werd.
Vir hom is daar geen geld!
Hoe dikwels het ons twee gedeel
My laaste bietjie mieliemeel
Daar buite op die veld!My kinders bly die grond behou;
Onthou julle afkoms; wees getrou!
Laat vreemde sedes staan!
Al bars die swaarste onweerswolk
Oor ons, tog bly ons nog ‘n volk
En sal ons voortbestaan.Daar’s nog ‘n ou Transvaalse vlag —
Bewaar . . wie weet . . miskien . . een dag —
Ek sal daar nie meer wees —,
Maar mag ons eie vlag weer waai,
Vat my geweer en skiet en laai —
En . . . Heer, ontvang my gees !AG VISSERAdam Small se gedigte [spesiaal ook vir Bets – op haar versoek op die ‘About’ bladsy]

Kô, lat ons sing

Vrinne
lat ons die Bybel oepeslaan
en lat ons daaryt lies –
o Allahoegste Gies
lat hierie woorde na onse harte gaan! –
yt die twiere boek van Mosas
yt die Exoras
yt die viere hoefstuk die ee’ste en die twiere verse –
o God
maak vi’ ons lig moet hierie woorde soes moet kerse! –

toe antwoord Mosas en hy sê: ma’ wat
as hulle my nie glo, nie aan my woorde vat
as hulle sê die Here het nie ga-appear aan my?

ma’ die Here sê vi’ hom: djy sal djou mense lei
wat’s in djou hand?
en Mosas sê: ’n staf

nou vrinne
dit was al wat hy gahad het
hierie man van God
’n staf
’n dooie stok
en boenop het hy nog gahakkel ok

ma’ die Here het toe lank moet hom gapraat
oor hoe hy moet daai kierie doodgaslaat
het die Egiptanaar
en Mosas het sy groote kop lat hang
en toe
toe skielak was daai selfde kierie in sy hand ’n slang!

nou vrinne
die Here het gabring
aan my sy wonnerwerke oek so
hy het gevra wat’s in my hand
en vrinne
in my hand was my kitaar

kô, lat ons sing

Adam Small (geb. 1936)

Doemanie

’n Proefiet van Jesus djý?
’n proefiet?
djy moet djou palys-hys
djy moet djou aeroplane-motorkar
djy moet daai kamma sêd smile van djou
en djou tears
en djou woerawarra op die pulpit
moet djou skorrelsvol braai-atappels en -vleis?

djou hys ’n woestyn? nou sal mens djou verbeel!
en hoe lyk dit moet djou kale pote vi’ daai streamline ding
hoe lyk dit moet djou toega vi’ die vel van ’n kameel
hoe lyk dit moet daai skorrelsvol vi’ sprinkane en wille hiening?

Adam Small (geb. 1936)

Die Here het gaskommel

Lat die wêreld ma’ praat pêllie los en vas
’n sigaretjie en ’n kannetjie Oem Tas
en dis allright pêllie dis allright
ons kannie worry nie

’n sigaretjie en ’n kannetjie Oem Tas
en ’n lekker meid en lekker anner dinge
oe!
lat die wêreld ma’ praat pêllie los en vas
wat daarvan
wat daarvan
wat maak dit saak
soes die Engelsman sê it cuts no ice
die Here het gaskommel
en die dice het verkeerd gaval vi’ ons
daai’s maar al

so lat hulle ma’ sê skollie pêllie
nevermind
daar’s mos kinners van Gam en daar’s kinners van Kain
so dis allright pêllie dis allright
ons moenie worry nie

Adam Small (geb. 1936)

Dankie aan my blogleser: Eugene – wat altyd net reg staan om met enige versoek te help. Eugene is in Rusland! – en hy is Russies, maar studeer Afrikaans. Hy het met die soektog van die volgende gedig gehelp!

Repos ailleurs (Die rus is elders)

In die eensame veld staan ’n tentjie klein,
en daarnaas in die skeemring skuif die ligtende trein;
ek sien in die tentjie, deur die oop gordyn,
’n tafel met bordjies en glasies fyn,
wat sag in die lig van die kersie skyn,
en ek dag: “Was ek net in die tentjie klein,
ek sou tog so gelukkig syn.”

Naas die eensame tent staan ’n meisie klein,
in stomme bewond’ring van die ligtende trein;
sy sien my geniet my glansende wyn
en kost’like maal by elektriese skyn;
en ek raai die gedagte van die meisie klein:
“Ag, was ek maar net in die vrolike trein,
ek sou tog o so gelukkig syn”.
Deur:Totius

Totius- image: mieliestronk

Johann van der Watt – Straatfluitjie

Meisiekind – Johann van der Watt

Vincent van Rooyen – onderhoud

N P van Wyk Louw
DIE BEITELTJIE

Ek kry ‘n klein klein beiteltjie,
ek tik hom en hy klink;
toe slyp ek en ek slyp hom
totdat hy klink en blink.

Ek sit ‘n klippie op ‘n rots:
– mens moet jou vergewis:
‘n beitel moet kan klip breek
as hy ‘n beitel is –

ek slaat hom met my beiteltjie
en dié was sterk genoeg:
daar spring die klippie stukkend
en skoon soos langs ‘n voeg:

toe, onder my tien vingers bars
die grys rots middeldeur
en langs my voete voel ek
die sagte aarde skeur,

die donker naat loop deur my land
en kloof hom wortel toe –
só moet ‘n beitel slaan
wat beitel is, of hoe?

Dan, met twee goue afgronde
val die planeet aan twee
en oor die kranse, kokend,
verdwyn die vlak groen see

en op die dag sien ek die nag
daar anderkant gaan oop
met ‘n bars wat van my beitel af
dwarsdeur die sterre loop.

(Uit: Groot Verseboek, D J Opperman,
2de dr 1986. p 171)

Mabalêl

Vinnig langs die paadjie trippel Mabalêl;
vrolik klink die liedjie
wat die klingelinge van haar enkelringe vergesel.
Op die voetpad sy alleen,
met die skadu’s om haar heen;
op haar kop die kruik gelig
in gedienstig’ ewewig.
Golwend kleur die hemelboog,
stadig sterf die laaste lig,
en van verre deur die skermmure
winkend blink die eerste vure.

Wydgestrek in eensaam’ vrede
lê Rakwen’, die stille, brede;
glansend in die westerpraal,
met ‘n ceintuur in sy diepte van koraal.
En die witgepluimde riet
sing ‘n treurig’ wiegelied,
en buigend vleg ‘n wilwersoom al om
die diepgespieëlde hemelkom.

Wag, wag, Mabelêl!
Is daar niks wat jou vertel-
is daar niks wat deur die duister
bang en dringend in jou ore fluister
van die vreeslike gesel
wat jou vrolik’ lied beluister,
wat jou spoor hou, Mabalêl?
Word jy niks gewaar
van ‘n dreigende gevaar?
Voel jy nog nie, kil en snood,
Om jou hart die skadu van die dood?

Ver benee die palmietstele
in die bloue duister wag Lalele,
kwintessens van alles boos,
die Wreedheid self, meedoënloos;
met lydsaamheid wat alles kan ontbeer,
wat tyd en toeval kan trotseer;
wat seker as die Noodlot van sy dag
stil-wakker in die diepte op sy ure wag.
Deur winterkou en somergloed,
deur blankend’ droogte en swelgend’ vloed,
deur al die kerende taf’rele,
in sy diepte wag Lalele.

As die straaltjie in die sand
deur ‘n vlam-geskroeide land
tussen walle dor en vaal
skaars die rotse van Rakwena haal,
en die hulsels van die riet
‘n rouband bind van swart verdriet
om die groenbedekte kuil
waar die laaste water skuil
en die sugtend’ wind versmag
deur ‘n woedend’ son verkrag, –
roerloos by die skepplek hou Lalele wag!

En wanneer in donker nagte
rasend losbreek al die magte
van geweld en storm en vloed,
en Rakwen’ omring van angsgeskreeu,
smagtend sig nog eens te wreek,
soos ‘n swaar gekweste leeu
swart en brullend deur die bome breek; –
blinkend uit die donker kolk, –
vlieg ‘n vlammend’ dolk, –
wat deur stormbanke dig
‘n wêreld van verwoeste loof verlig –
ongeroer deur al die groot krakele
in sy diepte wag Lalele!

Droom sy op die kantjie, Mabalêl,
tot haar hart verlangend swel;
in haar peinse ongedeer,
staar sy in die diepte neer,
staar sy in die spieëlgewelf
met die donker reeds omsoom –
tot sy, dromend, self
deel word van ‘n salig’ droom;
uit die wêreld omgekeer
lokkend lag haar beeldjie weer.

Stadig deur die rietpensele
opwaarts uit die diepte rys Lalele.

Skud jou wakker, Mabalêl!
Sien jy nie die skadu opwaarts wel?
Naar die hoogwal, Mabalêl!
Hou jou mymering vir later –
nooit had vyg of wilg in water
so ‘n gespieëlde metgesel!
Nooit ‘n skrikbeeld uit die holte van die nag,
wat die dromer sug doen na die dag;
nooit onheilige gedaante uit die diepte van die hel
half so dreigend, half so fel
as dié skadu, Mabalêl,
as dié skadu, wat benee jou
uit die diepte opwaarts wel.

Voor jou voete, Mabalêl,
deur die westergloor verhel,
waar jy onbedagsaam staar,
sonder ooit gedagte van gevaar,
uit die stroomweg stadig
dryf ‘n halfverdrinkte blaar.

Had jy spiere van ‘n tier,
of die vlerke van ‘n gier,
meidjie, niks sou dit jou baar,
want te lank het jy gewag – te laat!
Uit die spieëlvlak omhoog
bars ‘n skuimend’ waterboog;
Oor Rakwena, kalm en breed,
Galm ‘n enkel angsvol’ kreet;
en dan saggies weer
oor alles sak die stilte neer.

Winkend deur die skermmure
helder blink die voornagvure.
Uit die donker stilte, skel,
klink geroep na Mabalêl
en die rotse antwoord weer;
maar terugkom sal sy … nimmermeer.

Stadig deur die rietpensele
naar die diepte sak Lalele.

Eugene Marais

DIE LIED VAN JONG SUID-AFRIKA

Woorde: EITEMAL; gewysig: P. MCLACHLAN
Musiek: HUGO GUTSCHE; verwerk: DIRKIE DE VILLIERS

En hoor jy die magtige dreuning?
Oor die veld kom dit wyd gesweef:
die lied van ‘n volk se ontwaking
wat harte laat sidder en beef.
Van Kaapland tot bo in die Noorde
rys dawerend luid die akkoorde:
Dit is die LIED van Jong Suid-Afrika,
dit is die LIED van Jong Suid-Afrika,
dit is die LIED van Jong Suid-Afrika.

Die klop van die Voortrekkerwawiel
het die eeue se rus verstoor;
die klank van die voorlaaierskote
het klowe en kranse gehoor.
Die diere het stil staan en luister,
die bome het bewend gefluister:
Dit is die KOMS van Jong Suid-Afrika,
dit is die KOMS van Jong Suid-Afrika,
dit is die KOMS van Jong Suid-Afrika.

Waar songloed in glorie die berge
oor hul fronsende voorhoof streel,
waar ruisende wind oor die vlaktes
met grassaad kerjakker en speel,
die land wat ons vaders gekoop het,
met bloed tot ons eie gedoop het:
Dit is die LAND van Jong Suid-Afrika,
dit is die LAND van Jong Suid-Afrika,
dit is die LAND van Jong Suid-Afrika.

Die golwende veld is ons woning
en ons dak is die hemelblou;
die Vryheid alleen is ons koning,
sy wagwoord is: “Handhaaf en bou”.
Die stryd wat ons vaders begin het
sal woed tot ons sterf of oorwin het.
Dit is die EED van Jong Suid-Afrika,
dit is die EED van Jong Suid-Afrika,
dit is die EED van Jong Suid-Afrika.
Pulvermacher (Adam de Smidt) (1836-1910)

Dopper Joris en zijn zijltje

Onder een boompie bij die watersloot
Zit Speekie met haar Joris te vrij:
Hij praat van koper ledekante
En een schimmelhengst wat zij zal rij.

Hij zeg lat zijn oorlede paatjie
Hom duizend hamels en een ram –
Een opregte Franse ram – gegee het,
En een woonhuis bij die middel dam.

Een waage en span met zoetveld osse –
Een spikkel span. En hulle trek tog, reg!
En hull’ bulk, ja, nes die ware duivel,
Nes die wind trek hulle van die staan plek weg!

En twee sterke koper-hoepel emmers,
Het oorlede paatjie ook gegee,
En een ring wat maatjie opgetel het
Toet paatjie ziek was bij die zee.

En een borspeld vol met rooije klippies,
En een horsweep met een koper knop,
En een teepot met drie zilvere voetjies,
En die deksel het een duif daarop.

En een klok met dertien riempi stoele,
Een bulzak en een ledekant,
Twee ingelegde geelhout tafels
En een printjie met die plaage van Egeypteland.

En ook nog een spul met romlarij,
Een kar op veere en een farizeen,
En een Bijbel wat maatje eens gekog het
Van die smous Aaron Oepl Behn.

Maar, tog makeer ik nog een ding;
Dit maak mij, Speekie, ziek van smart:
Mijn wa is zonder buite sijltje!
Wil jij mijn zijltje wees, mij hart?

Arnoldus Pannevis (1838-1884) 

Di Afrikaanse Folksliid

’n Ider nasi het syn land,
Ons woon op Afrikaanse strand.
Fer ons is daar gen beter grond
Op al di wy’e wêreldrond.
Trots is ons om di naam te dra
Fan kinders fan Suid Afrika.

’n Ider nasi het syn taal,
Ons praat fan Kaap tot in Transvaal
Wat almal maklik kan ferstaan,
Wat gaat di ander tale ons aan?
Ons praat soos Pa en Oupapa,
Di Landstaal fan Suid Afrika.

’n Ider nasi het syn wet,
Wat goed gebiid en kwaad belet;
En elk syn wet is na syn aard,
En gaan met syn natuur gepaard;
So folg ons oek di sede na,
Wat tuis hoort in Suid Afrika.

’n Ider nasi het syn reg,
Al is hy nog so swak en sleg.
Daar is ’n Oog wat alles merk;
Hy set di onreg paal en perk.
Hy kyk oek ons ferdrukkers na,
En waak oek fer Suid Afrika.

’n Ider nasi het syn tyd
Om op te groei en af te slyt,
En soos ons liwe Heer dit doet,
So is dit altyd wys en goed,
Daar kom ’n dag fer ons oek, ja;
Fertrou op God, Suid-Afrika.

Want al di nasiis het één God.
Hy regel ider folk syn lot;
Hy het fer ider folk syn taal,
Syn land, syn reg, syn tyd bepaal.
Wi dit ferag sal Syn straf dra.
O God, beskerm Suid Afrika!

7 Julij, 1875

Driesie van die binneland

Die gedig, uit sy bundel, *Uit ons prille jeug* (1930) is in die *Versamelde Gedigte* op p. 289:

*Die strandlopertjie*

Driesie van die binneland
Kom in Maartmaand na die strand –
O die koele heerlikheid,
O die koninklike tyd!
Hy was daar geen week gewees nie
Of hy had g’n watervrees nie.

Denkend aan sy water-reg,
Raak hy soos ‘n groot speld weg.
Mammie wis nie beter as
Dat hy in die huis nog was;
“Maar die stilte is nooit pluis nie:
Dries is nooit meer by die huis nie.”

Hier gesoek en daar gesoek,
Elke draai en elke hoek –
Van die soek kom niks tereg:
Dries was sommer baie weg!
Skrik sy haar nie byna grys nie?
Wat maak angs ‘n mens nie wys nie!

Byna buite haar verstand
Snel sy na die waterkant –
“Klaar verdrink en koud soos ys,”
Maak die duiwel haar al wys;
Onderwyl speel hy met sandjies –
Witte seesand in sy handjies.

“Dries, jou liefste kleine bees,
Waar was jy so lank gewees?”
Vra sy met ontroerde stem.
“Mammie, ek het gou gaan swem.”
“Tog nie met jou broek en baadjie?
Tog nie met geen enk’le draadjie?

Jy alleen? In vredesnaam!”
“Nee, met ander kinders saam.”
“Watter ander kinders, Dries?
Was dit seuns of meisietjies?”
“Mammie, ek weet self nie wat nie:
Hul’t nie kleertjies aangehad nie!”

Toon van den Heever

Ter gedagtenis van Immelmann

Is Icarus gevalle, waarom huil die wind so sag?
Waarom strooi die meerminkore pêrels neer?
Hoor jy nie daar’s geen gelispel, net ’n droewe golweslag
En die nautilus pluik nou g’n purper meer.

Is Icarus gevalle in die vreemde, ver van huis,
Waar ons eie bulte nooit sy graf sal merk,
Maar in beddings van korale waar die skulpe ewig ruis,
Sy hoof geskraag op ’n gewrakte vlerk?

Is Icarus gevalle? Ja, hy kon ’n lae swerk
Nooit vir sy hoë moed genoegsaam vind,
En stygend steeds van kreits tot kreits met kloek gespanne vlerk
Trotseer hy altyd wakker weer en wind,

Tot sfere waar die vryheidson sy strale nydig hef
Met wimpers in die weste rooi omkrans;
Toe word meteens sy wieke met Apol se pyl getref –
Verseker was die val met sterreglans.

Ja, Icarus gevalle! Maar hy wou g’n slaaf meer leef,
Net wie nooit wil styg kan moeilik immer val,
Strooi blomme oor die water, laat die maagde kransies weef,
Wyl die water droewig weeklaag teen die wal.

Ja, Icarus gevalle! Maar solank die winde suis,
Solank die seeskulp fluister van die see,
Sal vertel word van die ridder wat gevel is ver van huis,
Vir vryheid en vir glorie, lank gelee!

Toon van den Heever

Wis uit!

Wis uit die blou!
Die waas van vergeleë rante
Wat mens aanskou,
Spot met ons sinne en maak ’n weelde uit berge en ru gesteente,
Soos rose-naakte lieflikheid, die kleed van doodsgebeente;
Die Dooie See se appels het die blom se blos geleen; te
Duur die prys van liefdebande –
Wis uit die blou.

Mens het sy vreug.
In krag en heerlikhede roem
’n Dartel Jeug:
Swelg, in genot van skoonheid, liefde en lus in volle togte,
Gryp die heelal tot speeltuig van die sinne, droomgedrogte,
En wat hy inhaal, welk en walg, selfs Venus, die gesogte:
Ja, stof tot stof, is steeds gedoem
Die mens se vreug.

Wis uit die sterre!
Hoe sal mens hulle aanskou en leef?
Geheime verre!
Het God gevoel ’n snaar gespan tot brekens in sy hart,
Het God gevoel verlangens wat verwesenliking tart,
Hy sou hul nie geskape het as bakens van ons smart
Waar hul so ongenaakbaar beef –
Wis uit die sterre.

Toon van den Heever

Totius

Die drie kindertjie

Die drie kindertjies.
Waar die spruitjie ‘n lief geluidjie
murmel langs die groen soom,
en, besije weggeleie,
watertjies in plassies droom, –

Skep ses handjies van die kantjies
moddergrondjies, swart en vet;
en hul brei die, tot hul klei wat
beeld van wa en ossies het.

‘N Swarte sware kring barbare,
toegeskote vliegenssnel,
kyk nou vrindlik, by so’n minlik
en verteedrend kinderspel.

‘Moenie breek nie! … Moenie steek nie!
Kyk hul speel nes kaffertjies! ‘
En hy keer hul, en hy weer hul
met sijn bloedbedrupte spies.

Hulpontvalle, roep hul alle;
dog … wat la’er is uitgemoord!
En hul kerme ver ontferm
word steeds verderweg gehoor.

‘Hulle lewe … Maar verdrewe
noordwaarts! ‘ klink dit agterna.
Perderuiters het die buiters
haastig achterop geja.

‘Niks kon vinde!’ … Net die winde
waai op plekkies droewig rond;
en klein beentjies, tussen Steentjies
weggebleek, bedek die grond.

N.P. van Wyk Louw

Karoo-dorp: someraand

Die laat-middag het room geword
en treine wat ver fluit
en ’n wit-bont klaas-skáwagter
wat wag-hou op ’n kluit

en rook uit die lokasie rook
en by die dorpsdam sing
en mense in tennisbroekies loop
die koper skemer in

dóér op die nasionale pad
loop motortjies onhoorbaar, hoog;
Oum-Appie-Slagkraal se ou fiets
kom staan, vanself, moeg, voor die oog:

Tant’-Tolie-met-die-kanker kom
sit op die bordienghuis se stoep:
vanaand gaan hoor ons nog hoe sy
die Here en die uile roep.

NP van Wyk Louw

Repos ailleurs (Die rus is elders)

In die eensame veld staan ’n tentjie klein,
en daarnaas in die skeemring skuif die ligtende trein;
ek sien in die tentjie, deur die oop gordyn,
’n tafel met bordjies en glasies fyn,
wat sag in die lig van die kersie skyn,
en ek dag: “Was ek net in die tentjie klein,
ek sou tog so gelukkig syn.”

Naas die eensame tent staan ’n meisie klein,
in stomme bewond’ring van die ligtende trein;
sy sien my geniet my glansende wyn
en kost’like maal by elektriese skyn;
en ek raai die gedagte van die meisie klein:
“Ag, was ek maar net in die vrolike trein,
ek sou tog o so gelukkig syn”.
Deur: Totius

Lank lank gelede: Johann van der Watt

Annesu de Vos
    gebed van ‘n groen perske

Here ek dank U
dat die insek sy eier
in die dae van my blommetjie-wees
nie gelê het nie

dat my groen vleis in my skil
kan uitbult
vermeerder sonder die vloek
van vrot

bewaar my dan
teen die hael
teen die steek
van die son –

maar bowenal
bewaar
dié droom
o Heer:
my moederboom
wat vrugte foutloos fabriseer

Plaashek
Uys Krige

Bloedrooi die aalwyn langs
die slingerpad.
Dis of daar vonke uit
elk vuurpyl spat.
Maar niks, niks roer nie . net
‘n luggie wat
skrams aan die ritselende
grassate vat.

Daarbo die blou, blou lug,
daaronder die rivier
wat deur die boorde kronkel met
‘n groene swier.
Niks stoor die yle swewende
bergstilte hier.

Ná al die jare maak ek weer
‘n plaashek oop.
Waar het my paaie
tog nie geloop
om my hier by ‘n hek te bring
van al my waan gestroop,
maar met my denke helder
en in my hart die hoop?

Die hek staan in die skad’wee van
‘n kremetart.
Die stilte in my’s volkome met
niks troebels, niks verward.
Ek lig die knip . Ek maak
‘n hek oop in my hart.

KATRINA
I D du Plessis
(Die vlammende fez, 1943)
Katrina van die Bo-Kaap
Het voor haar deur gestaan.
‘n Boot lê in die hawe,
Matrose kom al aan

Oor Strandstraat na die Boereplein,
Die donker strate in;
en netnou sal Katrina
Se nagtaak weer begin.

‘n Halfverlepte hoedjie hang
Parmantig oor een oog.
Die rooi veer is verrinneweer,
Maar staan nog met ‘n boog

Katrina dra haar beste rok.
Sy stryk die kreukels plat.
So fyn asof ‘n vryer wag
Het sy haar uitgevat.

Maar eer sy van haar huis gaan,
Kyk sy ‘n keer weer om:
Lank sal die leë ure wees
Voordat sy daar kan kom.

Katrina stap deur Roosstraat:
Astrant, met slentergang.
Wie raai nou aan haar houding
dat sy na huis verlang?

Nou kom sy by haar susters:
Die rawe van die nag
Wat by die hoeke uitskel
Of somber staan en wag.

Katrina ken haar roeping:
‘n Harpy van die eer;
‘n Noodgedwonge rower
Wat alles tóg ontbeer.

Katrina haat die lewe,
Katrina vrees die dood.
Katrina gaan haar slentergang,
Verdien haar bitter brood.
Groet
Ek hoor die Lente se mantel ruis,
sy gloriemantel ruis oor die lande,
dit blink in die dou van suikerbosrande
en fonkel in die pad se gruis.

Dit suisel-sing in jong groen koring
en plooi in die vleie se kuil-ferweel,
dit ruis in blompronk van vlakte-doring,
oor die ou ou Karo se gousblomgeel.

Dit ruis oor slymgras van watervalwande
Waar die botterboom blink in die lig van die maan,
in die silwersy van tonteldoekrande
voor die dagbreek die nanagsterre verslaan.

Ek hoor die Lente se mantel ruis
as die siel van my nasie rys uit verkwyning,
en kennis, selfkennis se daeraadskyning
die sluimerland vang waar skaduwees huis.

Die grootpad word sigbaar deur bloeiende tuine,
deur ploegland en braakland in môre-grou,
die grootpad deurslinger ver glansende duine,
en agter versterwe die nanag se rou.

Ek hoor die Lente se mantel ruis,
en geeskrag skuif ope die sluimergordyne,
en wilsdade fonkel soos warm robyne,
en perlemoer blink in die grootpad se gruis.

D.F. Malherbe.

Gee My
Gee my ‘n koppie in die kaal Karo
Waar aalwees waghou oor die asvaal veld
Totdat die droogte breek, en teen die hang
Die vygies juig met een groot kleur-gesang;
Ek wil die langsteel-garingbome sien
Wat uitstaan teen die ondergaande son,
Terwyl die sweep se voorslag klap van ver
Waar vetstert Afrikaner-skape blêr
En staan-staan oor die bulte kraal-toe wei
Terwyl die rooi stof oor die kudde hang.
Ek wil die bobbejaan verskrik hoor kla
As hy uit turksvy-laning word geja;
Gee my die gannabos en botterboom
Die wit pendoring langs die spruit se wal,
Die melkbos met lanterns aan elke tak
Die plakkie sierlik prykend in die vlak;
En O, die glorie van sonsondergang
As wolke dik lê aan die Westerkim;
Dis goud en purper, pers en diepste rooi
Wat hy op hierdie kanopie uitstrooi
Totdat die pragkleur breek, en stilletjies
Versag in teerste blou en karmosyn –
Dis nag in die Karo! O Wonderuur!
Die Suiderkruis hou wag oor sy gebied;
Luister – daar skreeu ‘n kiewiet; en wild-droewig huil
‘n Jakkals om die kraal waar skape skuil.
Gee my die krag van die Karo – die forse lyn
Van ysterklip en kaal Kareedoringstam;

Die wyn-lug wat oor wye vlaktes waai
Met allerhande kruie-geur belaai.
Ek wil die springbok oor die pad sien spring
Wanneer die kapkar oor die rant uitslaan;
Die draaghout op die disselboom hoor kap
En perdepote wat in die gruispad klap.
Gee my die aandblom met haar heuning-geur
En gousblomplate wat die heuwels dek;
Gee my die woorde om dit te prys; en O,
Gee my die grootste gees van die Karo!
I.D. DU PLESSIS.

Grondmannetjie My skaduwee AG Visser Grondmannetjie, ek sal jou kry! Jy koggel en jy terg vir my. Jy is my tot ‘n las. Al klop ek jou met die karwats, Al spring ek weg, jy’s veels te rats, Jy klou my voete vas.
Jy dink jy’s snaaks, jy speel die gek, Jy’s net verspot om so te rek Al oggende en saans. Ek rol op jou die swaarste kluit, Dit help my niks, jy glip tog uit, Al was dit ook ‘n krans. Grondmannetjie, wie is jy dan? Het jy ‘n naam, voer jy ‘n van? Ek weet: jou naam is Bang! Jy’s dapper in die sonneskyn Maar donkeraand het jy verdwyn – Jy laat jou nooit nie vang. Grondmannetjie, my oupa sê: Jy wil hom in die aarde hê, Jy trek hom nou al krom; Hy het die lewe deur geswoeg, Nou wil hy rus, nou word hy moeg, Netnou kry jy vir hom. Maar ons twee wil nog lekker speel, Nog bome klim (en vrugte steel!), Nog rol en spring en lag! Net een ding moet jy goed verstaan: Dink jy ek sal na jou toe gaan – Dan sal jy lank moet wag!